Erotematy słabnącego Erosa















„Przywołując nostalgiczne wspomnienie z dzieciństwa i wychodząc od obecnej kondycji słabnącego i zdezorientowanego Erosa, warto zapytać o zasadniczą kontrowersję, która dotyczy kwestii: Jak głęboko ludyczność i Eros przenikają byt i czy posiadają sakralną powagę?

Gdy chłopiec podejmuje tę grę, nie wie jeszcze, o jaką stawkę tu chodzi (choć dobry i zły Eros toczą już swój agon). Czy uczestniczyć w tej agonii z miłością, czy na chłodno i technicznie, by tym pewniej żądać efektów miłości, ponieważ nie kocha się, a pragnie tylko przyjemności? Wielu wybiera dziś raczej ten drugi – Lizjaszowy argument, niż krytykę Erosa wytyczoną przez myśl Platona. Czerpią przede wszystkim rozkosz, unikając zbędnej komplikacji serca, szaleństwa i niekiedy zbrodni w afekcie, ponieważ jako racjonaliści wybitnie techniczni dążą do samoopanowania. Zły Eros – czyli pozbawiony miłości – jawi się w tej wyśrubowanej enkratei jako mniejsze zło. Ten przynajmniej – wolny od zbytecznych iluzji – stoi pewnie na nogach i trzyma mocno tyłek w dłoniach! Nic go nie może ominąć, czego pragnie, dlatego że właśnie zakochany w nikim nie jest.

(…) Esej ten jest studium siedemdziesięcioletniego już życia, chyba coraz bardziej siebie świadomego, jeszcze erotycznego i w takim samym stopniu twórczego, ale gotowego – jak Kefalos – z humorem wymigać się od tej służby, bo poszukującego innych jeszcze stref kontaktu. Jak zatem głęboko ludyczność przenika byt? – zdaje się pytać każda sztuka mniej lub bardziej erotyczna i doskonała”.

Kazimierz Piotrowski

Krzysztof Zarębski urodził się 22 stycznia 1939 roku w Warszawie. W latach 1962-68 studiował na Wydziale Malarstwa i Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (pracownie prof. Jana Wodyńskiego i prof. Stefana Gierowskiego). Dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 1968 roku. Jest pionierem sztuki performance w Polsce. Jego twórczość konsekwentnie oscyluje wokół tematów przemijania czasu, procesów biologicznych, pamięci, erotyzmu. Początkowo tworzył obrazy w stylu „nowej figuracji”.

Od 1971 roku rozpoczął działania artystyczne o charakterze performance i happeningu (akcje plastyczne, environments), które artysta często utrwalał na fotografii i taśmie filmowej. W latach 70. współpracował jako scenograf z reżyserem Helmutem Kajzarem. Od 1983 roku z żona Krystyną Jachniewicz związany był z artystyczną grupą Rivington School w Nowym Jorku. Artysta prezentował swoje prace w wielu muzeach i galeriach w Europie, Japonii i USA.

Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach Mazowieckiego Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Malmö Konsthall, Galerii Sztuki Współczesnej Zachęta w Warszawie. Film: "Strefy kontaktu. Żywe obrazy Krzysztofa Zarębskiego", 1982, reż. Małgorzata Potocka, WFO, Łódź.


Kazimierza Piotrowskiego pt. "Krzysztof Zarębski. Erotematy słabnącego Erosa. Przyczynek do dziejów sztuki performance w Polsce i Stanach Zjednoczonych po 1968 roku" wyd. MCSW Elektrownia, Radom 2009.